Ngày 18/4/2023 sẽ đánh dấu một sự kiện đặc biệt, ghi dấu ấn của lực lượng An ninh nội địa nói chung và Cục An ninh nội địa, Bộ Công an nói riêng, khi có ngày truyền thống (18/4/1946-18/4/2023). Với CBCS trong khối cơ quan Bộ cũng như ở các địa phương thì đây là sự kiện ghi dấu ấn về quá trình hình thành phát triển của một lực lượng. Đây cũng là dịp để các thế hệ tướng lĩnh, sĩ quan lực lượng An ninh nội địa ôn lại truyền thống hào hùng…

Dấu ấn đặc biệt trong dòng chảy lịch sử

Lực lượng An ninh nội địa CAND ngày nay được hợp thành bởi lực lượng An ninh xã hội, lực lượng chống phản động và khủng bố, lực lượng An ninh Tây Bắc, An ninh Tây Nguyên và An ninh Tây Nam Bộ.

Trải qua 77 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng An ninh nội địa ngày càng lớn mạnh về cả tổ chức, con người, phương tiện; được tổ chức từ Bộ đến Công an các đơn vị, địa phương; có chức năng, nhiệm vụ cụ thể và ngày càng khẳng định được vai trò, vị trí quan trọng, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ chính trị được giao, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội của lực lượng CAND. Ghi nhận những thành tích đó của Cục An ninh nội địa, Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Bộ Công an đã tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý như danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Huân chương Quân công hạng Nhất, nhiều Huân chương Chiến công các hạng; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công an và các ngành, các cấp…

Nói về bề dày thành tích của lực lượng An ninh nội địa anh hùng, Thiếu tướng Phạm Ngọc Việt, Cục trưởng Cục An ninh nội địa không giấu được niềm tự hào: Trong quá trình xây dựng, chiến đấu và phát triển, lực lượng An ninh nội địa đã từng bước được củng cố, vượt qua khó khăn, thử thách, sát cánh cùng lực lượng CAND lập nhiều chiến công, góp phần bảo vệ chính quyền Cách mạng, phục vụ thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954) và chống đế quốc Mỹ xâm lược (1954 - 1975).

Thời kỳ 1975 - 1986, sau giải phóng miền Nam, đất nước được thống nhất, nhiệm vụ bảo vệ ANTT rất nặng nề với hàng triệu địch ngụy cũ tan rã tại chỗ, các thế lực phản động lợi dụng tôn giáo, dân tộc, ngoài số di tản ra nước ngoài, số còn lại tiếp tục có ý đồ chống phá cách mạng. Trước tình hình đó, lực lượng An ninh nội địa vừa tăng cường chi viện cho các tỉnh phía Nam, vừa đảm bảo công tác tại miền Bắc; lực lượng chi viện đã phối hợp các đơn vị địa phương đấu tranh quyết liệt phá tan các âm mưu, hoạt động lợi dụng tôn giáo, dân tộc; chống địch ngụy cũ; trấn áp, xóa bỏ nhiều tổ chức phản động...

Từ năm 1986 đến nay, khi công cuộc đổi mới do Đảng, Nhà nước ta khởi xướng và lãnh đạo, xây dựng nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN, mở rộng quan hệ ngoại giao, mở rộng dân chủ, thì các thế lực thù địch, các đối tượng cực đoan phản động lợi dụng tôn giáo, dân tộc đối tượng địch ngụy cũ ngày càng gia tăng thực hiện âm mưu diễn biến hòa bình bằng các phương thức, thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt nhằm xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng và chế độ XHCN...

Lực lượng An ninh nội địa đã phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với Công an các đơn vị, địa phương triển khai toàn diện các mặt công tác, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động, không để đột xuất, bất ngờ, không để hình thành, công khai tổ chức chính trị đối lập, bảo đảm an ninh tôn giáo, dân tộc, an ninh xã hội, góp phần giữ vững ổn định chính trị, tạo môi trường an ninh, an toàn phục vụ hiệu quả nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đối ngoại của đất nước.

Hành trình đi tìm "ngày truyền thống"

Gắn bó với lực lượng An ninh nội địa nhiều năm, các cán bộ được giao nhiệm vụ xác định "Ngày truyền thống" không khỏi xúc động, đặc biệt là khi ngày truyền thống đang cận kề. Thượng tá Đinh Quang Hưng, Trưởng Phòng Chính trị, hậu cần Cục An ninh nội địa nhớ lại: Khoảng tháng 8/2022, Phòng Chính trị, hậu cần nhận nhiệm vụ của Thiếu tướng Phạm Ngọc Việt, tham gia "tìm kiếm" ngày truyền thống của lực lượng An ninh nội địa.

Nhận nhiệm vụ, Trưởng phòng Đinh Quang Hưng cùng các cán bộ đơn vị vừa mừng, vừa lo lắng. Với truyền thống vẻ vang của lực lượng An ninh nội địa anh hùng, việc xác định ngày truyền thống là hết sức cần thiết. Qua đó, có ý nghĩa giáo dục sâu sắc đối với các thế hệ cán bộ, chiến sĩ trong toàn lực lượng An ninh nội địa. Song yêu cầu đặt ra là phải nghiên cứu, chọn lựa chính xác, đúng lịch sử…

77 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, do yêu cầu thực tiễn trong từng giai đoạn, tuy chức năng, nhiệm vụ cơ bản không thay đổi nhưng lực lượng An ninh nội địa đã nhiều lần thay đổi mô hình tổ chức, tên gọi, phiên hiệu trải qua nhiều giai đoạn phát triển. Làm thế nào để tìm được những dữ liệu có giá trị lịch sử, xác định được ngày thành lập đó là những điều họ trăn trở. Khi 5 đơn vị sát nhập, lượng tư liệu lịch sử rất lớn nhưng cơ sở vật chất ban đầu không đáp ứng được yêu cầu nên tài liệu thu thập được chưa đầy đủ…

Trên cơ sở các văn bản quy định và căn cứ hướng dẫn của Cục Khoa học chiến lược và Lịch sử Công an về việc xác định Ngày truyền thống, các thành viên của tổ đã nghiên cứu, tìm hiểu các tài liệu phản ánh quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của lực lượng An ninh nội địa. Trong đó, tập trung vào sự kiện đã có quyết định thành lập; có tài liệu chứng minh…

Nguồn tài liệu, ngoài tập hợp được từ các nguồn lưu trữ tại đơn vị, các cán bộ còn phối hợp với các đơn vị chức năng trong và ngoài ngành như Văn phòng Bộ Công an, Thư viện CAND, Cục Khoa học, chiến lược và Lịch sử Công an, Trung tâm lưu trữ 3, Cục Văn thư lưu trữ Nhà nước… Sau một thời gian tìm tòi, thu thập, ban đầu họ xác định được 3 mốc thời gian quan trọng, phản ánh về tổ chức bộ máy, chức năng nhiệm vụ của toàn lực lượng gồm các ngày 18/4/1946; ngày 16/2/1953 và ngày 6/1/1974.

"Trong quá trình đó, chúng tôi không nghĩ rằng lại có thể gặp được những con người "đặc biệt"; thu thập được một lượng thông tin lớn như vậy…" cán bộ Phòng Chính trị, hậu cần Cục An ninh nội địa nhớ lại. Trong thời gian đi tìm tài liệu, các cán bộ Phòng Chính trị, hậu cần đã gặp gỡ các đồng chí nguyên là lãnh đạo Tổng cục An ninh; lãnh đạo và cán bộ Cục An ninh nội địa qua các thời kỳ…, gặp gỡ các nhân chứng lịch sử và tiếp cận với một lượng lớn tài liệu về quá trình hình thành và phát triển của lực lượng An ninh nội địa CAND. Trong quá trình đó, họ đã không ít lần rưng rưng xúc động trước những câu chuyện được chia sẻ, xen lẫn đó là niềm tự hào…

Các cán bộ Cục An ninh nội địa chia sẻ: Ban đầu, chúng tôi chọn ngày 16/2/1953 là Ngày truyền thống. Song trong cuộc hội thảo, với các ý kiến của các lãnh đạo, Cục An ninh nội địa nhận thấy đây là sự kiện đảm bảo căn cứ pháp lý cũng như căn cứ thực tiễn, tuy nhiên mốc thời gian này chưa phản ánh được trọn vẹn bề dày lịch sử của lực lượng Chống phản động (lực lượng An ninh nội địa ngày nay). Vì thế, họ tiếp tục lựa chọn các sự kiện lịch sử…

Cuối cùng, đơn vị đã chọn ngày 18/4/1946 là ngày truyền thống của lực lượng An ninh nội địa. Cụ thể, ngày 18/4/1946 về tổ chức của Việt Nam Công an vụ đã thể hiện nhiệm vụ của lực lượng chống phản động ở thời kỳ này gồm sưu tầm và tập trung tất cả những tài liệu và tin tức có liên can đến việc nội trị và đối ngoại; điều tra và khám phá những hành động phương hại đến sự an toàn của các quốc gia. Sự kiện ngày 18/4/1946 là sự kiện đánh dấu ở Nha Công an có Phòng Chính trị làm nhiệm vụ điều tra, theo dõi phản cách mạng- tổ chức tiền thân đầu tiên của lực lượng Chống phản động, nay là lực lượng An ninh nội địa.

Hình ảnh: Cục An ninh nội địa tổ chức các hoạt động xã hội, từ thiện tại tỉnh Cao Bằng.

Sự kiện ngày 18/4/1946 còn được phản ánh trong nhiều tư liệu, tài liệu, trong đó phải kể đến Nghị định số 121-NĐ của Bộ trưởng Bộ Nội vụ là căn cứ pháp lý quan trọng. Bên cạnh đó, Nghị định còn được phản ánh qua cuốn sách "Lịch sử Công an nhân dân Việt Nam tập 1 (1945-1954) của NXB CAND năm 2022 do Cục Khoa học chiến lược và Lịch sử Công an biên tập… Với các căn cứ thu thập được, cán bộ Cục An ninh nội địa đã xác định sự kiện ngày 18/4/1946 đã phản ánh trọn vẹn được bề dày truyền thống hình thành, phát triển và bề dày thành tích có tính kế thừa liên tục của lực lượng An ninh nội địa.

Quá trình này gắn liền xuyên suốt cùng sự hình thành phát triển của lực lượng CAND và các giai đoạn lịch sử của cách mạng. Vì thế, tập thể Đảng ủy, lãnh đạo Cục, cán bộ, chiến sĩ và toàn thể tướng lĩnh, sĩ quan, cán bộ, nhân viên, hưu trí của lực lượng An ninh nội địa đã chọn mốc thời gian này làm ngày truyền thống.

Căn cứ Nghị định số 121/NV-NĐ ngày 18/4/1946 của Bộ Nội vụ về tổ chức Việt Nam Công an vụ gồm 3 cấp: Công an Trung ương, Công an kỳ và Công an tỉnh. Trong đó Ty Thanh tra thuộc Công an Trung ương có bộ phận chính trị làm nhiệm vụ điều tra, theo dõi phản cách mạng, đây là tổ chức tiền thân đầu tiên của lực lượng Chống phản động, nay là lực lượng An ninh nội địa CAND; căn cứ quá trình xây dựng, phát triển và trưởng thành; trên cơ sở đề xuất của Cục An ninh nội địa và các đơn vị chuyên môn của Bộ Công an cũng như nguyện vọng của cán bộ chiến sĩ lực lượng An ninh nội địa qua các thời kỳ, ngày 3/3/2023, Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị Bộ trưởng Bộ Công an ký Quyết định số 1032/QĐ-BCA xác định ngày 18/4/1946 là Ngày Truyền thống của lực lượng An ninh nội địa CAND.

Kỷ niệm 77 năm Ngày truyền thống lực lượng An ninh nội địa CAND là dịp để các thế hệ CBCS lực lượng ôn lại truyền thống vẻ vang. Trong dịp này, các lực lượng từ Bộ đến Công an các địa phương sẽ tổ chức nhiều hoạt động thiết thực…, nhằm tạo không khí thi đua sôi nổi trong toàn lực lượng.

Xuân Mai | Báo Công an nhân dân.