THÔNG TIN TUYÊN TRUYỀN THÔNG TIN TUYÊN TRUYỀN

Dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở

I. SỰ CẦN THIẾT XÂY DỰNG, BAN HÀNH LUẬT

Bảo vệ dân phố, dân phòng, Công an xã, thị trấn bán chuyên trách (gọi chung là lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở), được thành lập tại địa bàn xã, phường, thị trấn (gọi chung là địa bàn cơ sở). Lực lượng này được hình thành và phát triển từ những ngày đầu của chính quyền Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến nay để tham gia bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật khác về an ninh, trật tự tại địa bàn cơ sở, tham gia xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, góp phần cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân thực hiện thắng lợi sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đóng góp tích cực trong việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa bàn cơ sở, được các cấp uỷ Đảng, chính quyền và Nhân dân ghi nhận.  

Tuy nhiên, trước yêu cầu bảo đảm an ninh, trật tự trong tình hình mới, yêu cầu kiện toàn, sắp xếp, bố trí lực lượng, tinh gọn đầu mối gắn với hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ công tác của từng tổ chức cơ sở, tinh giản biên chế, giảm chi ngân sách nhà nước; bảo đảm thực hiện tốt hơn các quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền công dân và trong điều kiện nước ta đang triển khai thực hiện Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 15/3/2018 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và Luật Công an nhân dân năm 2018 về xây dựng 04 cấp Công an nhân dân bảo đảm đồng bộ, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả đã đặt ra yêu cầu phải tiếp tục hoàn thiện các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức, hoạt động của các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự tại địa bàn cơ sở. Vì vậy, việc đề nghị xây dựng, ban hành Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là cần thiết với những lý do sau đây:

Một là, thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về xây dựng, củng cố, duy trì lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, chế độ, chính sách đối với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở gắn với kiện toàn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, giảm chi ngân sách nhà nước; tăng cường công tác bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội ở địa bàn cơ sở; cụ thể:

- Nghị quyết số 51-NQ/TW ngày 05/9/2020 của Bộ Chính trị về chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia là cơ sở để xây dựng, củng cố, duy trì lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

- Nghị quyết số 91/NQ-CP ngày 11/6/2020 của Chính phủ về Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 5 năm 2020 đã cho ý kiến thông qua đề nghị xây dựng Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở do Bộ Công an trình.

- Chỉ thị số 09-CT/TW ngày 01/12/2011 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới nêu rõ: Điều chỉnh và bổ sung chức năng, nhiệm vụ, chính sách, chế độ, tạo điều kiện cho lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự cơ sở, nhất là Công an xã, bảo vệ dân phố, bảo vệ cơ quan, doanh nghiệp đủ sức hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

- Kết luận số 64-KL/TW ngày 28/5/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, hoàn thiện hệ thống chính trị từ trung ương đến cơ sở đã đề ra nhiệm vụ, giải pháp: Tăng cường kiêm nhiệm công việc, khoán quỹ phụ cấp để giảm dần số lượng những người hoạt động không chuyên trách gắn với việc tăng thu nhập của cán bộ, công chức cấp xã. Mỗi thôn, tổ dân phố và tương đương có một số chức danh (không quá 3 người) được hưởng phụ cấp hàng tháng từ ngân sách nhà nước; tăng cường quyền làm chủ của Nhân dân gắn với đẩy mạnh thực hiện các hình thức tự quản và xã hội hóa ở cộng đồng dân cư.

- Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 17/4/2015 của Bộ Chính trị về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đã đề ra nhiệm vụ, giải pháp: Khoán kinh phí chi trả phụ cấp để khuyến khích giảm dần số lượng những người hoạt động không chuyên trách.

- Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XII về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả đề ra nhiệm vụ, giải pháp: Quy định và thực hiện nghiêm, thống nhất việc khoán chi phụ cấp cho người hoạt động không chuyên trách cấp xã và thôn, tổ dân phố; kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh gọn đầu mối bên trong gắn với hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm, mối quan hệ công tác của từng tổ chức cơ sở; tiếp tục xây dựng, hoàn thiện mô hình tự quản ở cộng đồng dân cư thôn, tổ dân phố dưới sự chủ trì của Mặt trận Tổ quốc và bảo đảm sự lãnh đạo của cấp uỷ đảng, sự quản lý của chính quyền.

- Nghị quyết số 08-NQ/ĐUCA ngày 01/8/2017 của Đảng ủy Công an Trung ương về tiếp tục hoàn thiện pháp luật về an ninh, trật tự đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 đã đặt ra nhiệm vụ xây dựng Luật Lực lượng trị an cơ sở để từng bước hoàn thiện cơ sở pháp lý về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và hoạt động của lực lượng này.

Dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở đã cụ thể hóa chủ trương, quan điểm nêu trên của Đảng ở những nội dung sau:

- Thứ nhất, kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh gọn đầu mối bên trong gắn với hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm, mối quan hệ công tác của từng tổ chức cơ sở. Theo đó, thực hiện sắp xếp, bố trí thống nhất các lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng, Công an xã, thị trấn bán chuyên trách đã kết thúc nhiệm vụ thành một lực lượng chung với tên gọi là lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở để tham gia phối hợp, hỗ trợ lực lượng Công an cấp xã chính quy trong công tác bảo đảm an ninh, trật tự ở địa bàn cơ sở; quy định cụ thể, thống nhất nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở với tính chất là "tham gia hỗ trợ" lực lượng Công an chính quy cũng như mối quan hệ công tác của lực lượng này với cơ quan, tổ chức ở địa bàn cơ sở.

- Thứ hai, giảm số lượng người hoạt động không chuyên trách và giảm chi ngân sách nhà nước, cụ thể:

+ Giảm số lượng người hoạt động không chuyên trách: Luật quy định theo hướng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là lực lượng quần chúng tự nguyện được tuyển chọn tham gia bảo vệ an ninh, trật tự, giữ vai trò là hạt nhân quan trọng để đẩy mạnh thực hiện các hình thức tự quản về an ninh, trật tự ở cộng đồng dân cư; theo đó, các chức danh của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở không phải là người hoạt động không chuyên trách; bảo đảm mỗi thôn, tổ dân phố, đơn vị dân cư tương đương chỉ bố trí không quá 03 người hoạt động không chuyên trách và được hưởng phụ cấp hàng tháng như Kết luận số 64-KL/TW ngày 28/5/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Chính phủ đã ban hành Nghị định số 34/2019/NĐ-CP ngày 24/4/2019 sửa đổi, bổ sung một số quy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố quy định 03 chức danh là người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố gồm Bí thư chi bộ, Trưởng thôn hoặc Tổ trưởng tổ dân phố, Trưởng ban công tác mặt trận).

Bên cạnh đó, việc nhập 03 lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng, Công an xã, thị trấn bán chuyên trách đã kết thúc nhiệm vụ thành một lực lượng thống nhất sẽ cắt giảm được khoảng 500 nghìn người hoạt động trong lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

­+ Giảm chi từ ngân sách nhà nước để chi trả phụ cấp và chi hỗ trợ:

Pháp luật hiện hành đang quy định bảo vệ dân phố được hưởng phụ cấp hàng tháng và hưởng mức bồi dưỡng, hỗ trợ, Công an xã bán chuyên trách khi kết thúc nhiệm vụ Công an xã được tiếp tục sử dụng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, được xác định là người hoạt động không chuyên trách và được hưởng phụ cấp hàng tháng, hưởng mức bồi dưỡng, hỗ trợ. Tuy nhiên, theo dự kiến trong dự thảo Luật quy định thống nhất các lực lượng trên thành một lực lượng với tên gọi chung là lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự, chỉ được hưởng mức bồi dưỡng, hỗ trợ, bỏ chi trả phụ cấp hàng tháng và như vậy sẽ giảm chi ngân sách nhà nước để chi trả phụ cấp hàng tháng. Hiện nay toàn quốc có 72.456 thành viên thuộc lực lượng bảo vệ dân phố, nếu tính trung bình 01 thành viên/tháng được hưởng mức phụ cấp bằng mức lương cơ sở (tương đương 1.490.000 đồng/tháng) thì ngân sách nhà nước 01 tháng phải bảo đảm khoảng 100 tỷ đồng để chi trả phụ cấp cho toàn bộ thành viên thuộc lực lượng bảo vệ dân phố trên toàn quốc. Trung bình 01 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải bảo đảm khoảng 1,5 tỷ đồng/tháng để chi trả. Như vậy, theo dự thảo Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở thì hàng tháng các địa phương có thể cắt giảm và không phải bảo đảm kinh phí từ ngân sách (trung bình khoảng 1,5 tỷ đồng/tháng) để chi trả phụ cấp cho bảo vệ dân phố như hiện nay đang thực hiện).

Đối với lực lượng Công an xã bán chuyên trách khi kết thúc nhiệm vụ Công an xã được tiếp tục sử dụng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, nếu nhập lực lượng này vào cùng với lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng để thành một lực lượng chung, bỏ quy định chi trả phụ cấp hàng tháng cho các chức danh Công an xã bán chuyên trách thì sẽ cắt giảm được kinh phí từ ngân sách nhà nước để chi trả phụ cấp hàng tháng; cụ thể, hiện nay, toàn quốc có 126.084 Công an xã, thị trấn bán chuyên trách, khi tiếp tục sử dụng lực lượng này, nếu tính trung bình 01 người/tháng được hưởng mức phụ cấp bằng mức lương cơ sở (tương đương 1.490.000 đồng/tháng) thì ngân sách 01 tháng phải bảo đảm khoảng 180 tỷ đồng để chi trả phụ cấp cho 126.084 người. Trung bình 01 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải bảo đảm khoảng 2,8 tỷ đồng/tháng để bảo đảm chi trả. Như vậy, theo quy định của dự thảo Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở thì hàng tháng các địa phương có thể cắt giảm và không phải bảo đảm kinh phí từ ngân sách (trung bình khoảng 2,8 tỷ đồng/tháng) để chi trả phụ cấp cho các chức danh Công an xã bán chuyên trách khi tiếp tục tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Bên cạnh đó, nếu sắp xếp thống nhất 03 lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng, Công an xã bán chuyên trách thì có thể cắt giảm chi ngân sách cho khoảng gần 500 ngàn người, tương đương với việc cắt giảm chi 375 tỷ đồng/tháng để chi hỗ trợ cho lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Như vậy, việc đề xuất xây dựng, ban hành Luật không làm phát sinh tăng biên chế, không tăng chi ngân sách nhà nước mà góp phần giảm số lượng người hoạt động không chuyên trách và giảm chi ngân sách nhà nước.

Hai là, kịp thời tạo cơ sở pháp lý để tiếp tục sử dụng lực lượng Công an xã bán chuyên trách khi kết thúc nhiệm vụ Công an xã, thể hiện trách nhiệm của Nhà nước đối với lực lượng đã được tuyển dụng, huấn luyện và cống hiến cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc được tiếp tục tham gia bảo vệ an ninh, trật tự trên địa bàn xã nơi bố trí Công an xã chính quy; bảo đảm cơ sở pháp lý để bãi bỏ Pháp lệnh Công an xã khi đã hoàn thành việc bố trí Công an xã chính quy trong toàn quốc

- Đến nay, các địa phương trong toàn quốc đã hoàn thành xong việc bố trí Công an xã chính quy tại 100% các xã, thị trấn với gần 30 ngàn Công an xã chính quy (trừ 5 địa phương không có địa bàn xã là huyện đảo Bạch Long Vĩ, Hoàng Sa, Cồn Cỏ, Côn Đảo, Lý Sơn). Điều này làm phát sinh thực tế là có 126.084 Công an xã, thị trấn bán chuyên trách đã kết thúc nhiệm vụ Công an xã và đang dôi dư. Hiện nay rất nhiều địa phương đang đợi ban hành văn bản quy phạm pháp luật để hướng dẫn cụ thể về bố trí công việc, nhiệm vụ được thực hiện, chế độ, chính sách đối với số Công an xã bán chuyên trách này, có địa phương vận dụng quy định của pháp luật để sắp xếp công việc, giải quyết chế độ, chính sách nhưng chỉ mang tính tạm thời; từ đó đã ảnh hưởng đến tâm tư, nguyện vọng, quyền lợi chính đáng của lực lượng Công an xã bán chuyên trách kết thúc nhiệm vụ, tác động xấu đến dư luận xã hội. Việc kịp thời ban hành Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là cần thiết để khắc phục thực trạng, khó khăn, vướng mắc hiện nay, qua đó bảo đảm đồng bộ, thống nhất với Luật Công an nhân dân năm 2018 quy định đối với các chức danh Công an xã bán chuyên trách khi kết thúc nhiệm vụ Công an xã được tiếp tục sử dụng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Như vậy, việc xây dựng, ban hành Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là để kịp thời tạo cơ sở pháp lý thống nhất quản lý đối với các chức danh Công an xã bán chuyên trách khi kết thúc nhiệm vụ Công an xã được tiếp tục tham gia bảo vệ an ninh, trật tự trên địa bàn xã nơi bố trí Công an xã chính quy. Việc quy định theo hướng này vừa là để giải quyết chế độ, chính sách và tận dụng được năng lực, trình độ chuyên môn của lực lượng Công an xã bán chuyên trách đã được đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện và đang hoạt động có hiệu quả trong tác bảm đảm an ninh, trật tự ở địa bàn cơ sở, tránh gây lãng phí nguồn lực xã hội, thể hiện trách nhiệm của Nhà nước đối với lực lượng đã cống hiến cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, vừa không tạo gánh nặng, áp lực cho Nhà nước trong việc sắp xếp, bố trí lại công việc cho những người trước đây đã từng đảm nhiệm các chức danh Công an xã bán chuyên trách; đồng thời, khắc phục, giải quyết khó khăn về biên chế hiện nay của lực lượng Công an chính quy để bố trí thực hiện nhiệm vụ trên địa bàn xã (chỉ được bố trí tối đa đến 05 Công an xã chính quy/01 xã), trong khi địa bàn này là rất rộng, nhiều địa bàn là nơi tập trung các doanh nghiệp, nhà hàng, khách sạn, cơ sở sản xuất, kinh doanh hoặc là xã trọng điểm, phức tạp về an ninh, trật tự, xã biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, địa hình hiểm trở, chia cắt, đi lại khó khăn… không thể bố trí đủ lực lượng Công an xã chính quy trên toàn bộ địa bàn mà vẫn phải huy động, sử dụng các lực lượng quần chúng cùng phối hợp tham gia thực hiện nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự để giúp lực lượng Công an chính quy chủ động, kịp thời phát hiện, giải quyết ngay tại chỗ các vụ, việc, mâu thuẫn xã hội, không để bị động, bất ngờ. Theo đó, tại địa bàn cấp xã, lực lượng Công an xã chính quy giữ vai trò là nòng cốt, chỉ huy, chỉ đạo trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự tại địa bàn, còn lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự có trách nhiệm cùng phối hợp và hỗ trợ thực hiện các nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự theo sự chỉ đạo, hướng dẫn của Công an xã chính quy.

- Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở được ban hành và có hiệu lực cùng với việc hoàn thành bố trí Công an xã chính quy trong toàn quốc thì Pháp lệnh Công an xã năm 2008 sẽ hết hiệu lực thi hành (nếu ban hành Nghị định về các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở sẽ không bảo đảm cơ sở pháp lý để bãi bỏ được Pháp lệnh Công an xã).

Ba là, bảo đảm phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013 và thi hành các quy định của Hiến pháp năm 2013 về bảo đảm quyền con người, quyền công dân

Nhiều nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở có tác động đến quyền con người, quyền công dân mà theo quy định của Hiến pháp năm 2013 phải được quy định trong văn bản luật, cụ thể:

- Bảo vệ dân phố có các nhiệm vụ, quyền hạn: Tham gia giải quyết các vụ, việc về an ninh, trật tự xảy ra trên địa bàn được giao phụ trách; bảo vệ hiện trường, tham gia sơ cứu người bị nạn, giữ người phạm tội quả tang, tham gia chữa cháy, cứu tài sản và thực hiện các công việc khác theo sự phân công, hướng dẫn của Ủy ban nhân dân và Công an phường; phối hợp với lực lượng dân phòng, lực lượng bảo vệ chuyên trách của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đóng trên địa bàn để bảo vệ an ninh, trật tự; tổ chức tuần tra kiểm soát và tham gia các hoạt động phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh chống tội phạm, tệ nạn xã hội và các vi phạm khác về trật tự, an toàn xã hội; bắt, tước hung khí và áp giải người phạm tội quả tang, người đang bị truy nã, trốn thi hành án phạt tù đến trụ sở Công an phường theo quy định của pháp luật; tham gia với lực lượng Công an hoặc lực lượng chức năng để truy bắt người phạm tội, người đang bị truy nã, trốn thi hành án; kiểm tra tạm trú, tạm vắng; kiểm tra giấy chứng minh nhân dân hoặc giấy tờ tuỳ thân khác của những người tạm trú, người có nghi vấn đến địa bàn khu phố được phân công phụ trách. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, bảo vệ dân phố được trang bị và sử dụng vũ khí thô sơ, công cụ hỗ trợ.

- Lực lượng Công an xã bán chuyên trách khi kết thúc nhiệm vụ Công an xã được tiếp tục sử dụng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở theo quy định của Luật Công an nhân dân năm 2018. Lực lượng này thực hiện các nhiệm vụ như: Phối hợp tổ chức bảo vệ, tuần tra, kiểm soát để phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh chống tội phạm, tệ nạn xã hội và các vi phạm khác về an ninh, trật tự, an toàn xã hội… Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, lực lượng này được giao sử dụng công cụ hỗ trợ.

- Lực lượng dân phòng được giao thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn như: Làm nòng cốt trong công tác phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ; tổ chức bảo vệ, tuần tra, kiểm soát để phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh chống tội phạm, tệ nạn xã hội và các vi phạm khác về an ninh, trật tự, an toàn xã hội; tham gia giải quyết các vụ việc về an ninh, trật tự xảy ra trên địa bàn cơ sở; phối hợp, tham gia cùng lực lượng Công an thực hiện kiểm tra nhân khẩu, hộ khẩu, cảm hóa, giáo dục đối tượng; tuyên truyền, vận động Nhân dân chấp hành chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; trực tiếp nắm tình hình, tham mưu với cấp ủy, chính quyền cấp xã các chủ trương, kế hoạch, biện pháp bảo đảm an ninh, trật tự; trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, lực lượng dân phòng được giao sử dụng công cụ hỗ trợ…

Qua tổng kết thi hành các quy định của pháp luật hiện hành về thực tiễn thực hiện nhiệm vụ của các lực lượng nêu trên cho thấy, đây là những lực lượng đã được bồi dưỡng, huấn luyện, có kiến thức pháp luật, chuyên môn nghiệp vụ nên có thể giúp giải quyết được các nhiệm vụ liên quan đến công tác an ninh, trật tự. Thực tế, các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở về cơ bản đã và đang thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ được giao, đạt được nhiều kết quả quan trọng và cần thiết phải tiếp tục giao cho các lực lượng này thực hiện các nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự trên cơ sở có điều chỉnh cho phù hợp. Tuy nhiên, nhiều nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở như đã nêu trên có tác động trực tiếp đến người dân và có liên quan trực tiếp đến việc bảo đảm quyền con người, quyền công dân mà theo quy định của Hiến pháp năm 2013 phải do luật định. Nếu vẫn tiếp tục thực hiện các quy định của pháp luật hiện hành hoặc chỉ sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, trong đó tiếp tục kế thừa các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của các lực lượng nêu trên sẽ không bảo đảm cơ sở pháp lý đủ mạnh, đúng quy định để lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn. Vì vậy, xây dựng Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là để cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 2013, vừa bảo đảm cơ sở pháp lý cho việc thực thi nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, vừa bảo đảm tốt hơn quyền con người, quyền công dân theo đúng tinh thần của Hiến pháp. Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở được ban hành sẽ tạo cơ sở pháp lý minh bạch trong việc xác định, phân định cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở được thực hiện và giới hạn, phạm vi, cách thức thực hiện để tránh việc lạm dụng, tùy tiện, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người dân, góp phần bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân.

Dự thảo Luật quy định lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở thực hiện các nhiệm vụ mang tính chất hỗ trợ cho lực lượng Công an trong công tác bảo đảm an ninh, trật tự ở cơ sở, bảo đảm phù hợp với trình độ, năng lực và tránh trùng lặp với nhiệm vụ, quyền hạn của Công an cấp xã và chính quyền cơ sở; qua đó, phát huy tính tự nguyện, tự quản, quyền làm chủ của Nhân dân và đẩy mạnh phòng trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc ở địa bàn cơ sở.

Bốn là, sắp xếp, bố trí lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở theo hướng thống nhất, kiện toàn, tinh gọn đầu mối gắn với hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, quan hệ công tác, giảm chi ngân sách, nâng cao hiệu quả hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở

Hiện nay, việc bố trí các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là không thống nhất (bảo vệ dân phố được bố trí thành ban, tổ trên địa bàn phường; dân phòng được bố trí thành đội, tổ ở thôn, làng, ấp, bản, đơn vị dân cư tương đương; Công an xã bán chuyên trách được bố trí theo mô hình dân phòng). Trên một địa bàn cấp xã cùng tồn tại các lực lượng quần chúng với tên gọi khác nhau (dân phố, dân phòng, Công an xã bán chuyên trách) và đều do Ủy ban nhân dân cấp xã thành lập, quản lý, duy trì hoạt động để cùng tham gia thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự có tính chất tương đồng, từ đó dễ dẫn đến chồng chéo, mâu thuẫn, chồng lấn. Do đó, việc nghiên cứu điều chỉnh lại theo hướng thống nhất lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng, Công an xã bán chuyên trách kết thúc nhiệm vụ Công an xã để thống nhất thành một lực lượng với tên gọi chung, được bố trí ở thôn, xóm, làng, ấp, bản, buôn, phum, sóc, tổ dân phố và đơn vị dân cư tương đương trên địa bàn xã, phường, thị trấn sẽ góp phần:

- Bảo đảm việc thực hiện nhiệm vụ của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở được đồng bộ, thống nhất, tránh chồng chéo, mâu thuẫn.

 - Kiện toàn, tinh gọn bộ máy theo chủ trương chung hiện nay cũng như kiện toàn lực lượng để có điều kiện tập trung nguồn lực, cơ sở vật chất và bảo đảm điều kiện cho hoạt động của lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở được tốt hơn, thật chất hơn.

- Xác định rõ chủ thể chịu trách nhiệm chính trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; khắc phục thực trạng hiện nay là có nhiều lực lượng cùng tham gia nhưng không xác định được chủ thể chịu trách nhiệm chính.

- Làm thay đổi sự nhìn nhận, đánh giá của người dân về vị trí, vai trò của lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở theo hướng tích cực. Khắc phục hạn chế, bất cập hiện nay khi rất khó phân biệt tên gọi, nhiệm vụ, quyền hạn, trang phục, địa bàn, phạm vi hoạt động… của các lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

- Giảm số người hoạt động trong lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự, giảm chi ngân sách nhà nước.

Năm là, nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về an ninh, trật tự tại địa bàn cơ sở

Trong suốt quá trình hình thành và phát triển, dưới sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp và của ngành Công an, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở trong toàn quốc đã từng bước được củng cố, kiện toàn về tổ chức, cụ thể như sau:

- Về lực lượng bảo vệ dân phố: Đến nay đã thành lập được 1.882 ban bảo vệ dân phố, 15.656 tổ bảo vệ dân phố, với tổng số là 72.456 thành viên.

- Về lực lượng dân phòng: Đến nay đã thành lập được 42.476 đội dân phòng với trên 543.095 đội viên

- Về lực lượng Công an xã: Toàn quốc có 126.084 Công an xã, thị trấn bán chuyên trách kết thúc vụ Công an xã và xem xét để sắp xếp, bố trí các chức danh Công an xã bán chuyên trách này tiếp tục tham gia thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự trên địa bàn xã, thị trấn nơi bố trí Công an xã chính quy.

Quá trình phối hợp tham gia với lực lượng chuyên trách thực hiện công tác bảo đảm an ninh, trật tự trên địa bàn cấp xã, các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở đã hoàn thành nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, trong điều kiện hiện nay khi tình hình thế giới, khu vực liên quan đến an ninh, trật tự đang diễn biến hết sức nhanh chóng, phức tạp với nhiều vấn đề mới nảy sinh. Ở trong nước, các thế lực thù địch tiếp tục gây sức ép với Việt Nam về vấn đề dân chủ, nhân quyền; công khai tiếp xúc, hỗ trợ số đối tượng chống đối; gia tăng các hoạt động thâm nhập, tác động chuyển hóa nội bộ, tuyên truyền chống Việt Nam, kích động gây rối, bạo loạn nhằm gây mất ổn định chính trị, xã hội ở nước ta. Tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật khác về an ninh, trật tự còn diễn biến phức tạp, nhất là tại các địa bàn trọng điểm, phức tạp về an ninh, trật tự, địa bàn nông thôn, biên giới, hải đảo còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, trong đó nổi lên là các loại tội phạm có tổ chức hoạt động theo kiểu "xã hội đen", giết người, tổ chức đánh bạc, buôn lậu, trộm cắp, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, mua bán phụ nữ, trẻ em, chống người thi hành công vụ, mua bán trái phép chất ma túy, tội phạm có yếu tố nước ngoài, tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện còn xảy ra ở nhiều nơi, hoạt động với tính chất côn đồ, hung hãn gây ra những hậu quả nghiêm trọng, phức tạp, xâm phạm tính mạng, sức khỏe người dân, gây lo lắng trong Nhân dân. Nhiều mâu thuẫn liên quan đến các vấn đề của đời sống xã hội không được giải quyết dứt điểm, để âm ỉ, tích tụ lâu ngày bị các thế lực thù địch, đối tượng xấu lợi dụng đẩy lên thành mâu thuẫn xã hội, thành những điểm nóng đã ảnh hưởng đến sự ổn định về an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Chính vì vậy, yêu cầu đặt ra là phải tăng cường và nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động của các lực lượng chuyên trách cũng như phải huy động được quần chúng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự, xây dựng được nền an ninh nhân dân gắn với thế trận an ninh nhân dân để giữ vững an ninh, trật tự ngay từ địa bàn cơ sở, giải quyết kịp thời các vụ, việc liên quan đến an ninh, trật tự, không để tích tụ trở thành điểm nóng tại địa bàn cơ sở.

Sáu là, xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, có hiệu lực pháp lý cao quy định về tổ chức, hoạt động, nhiệm vụ, quyền hạn của các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở

Hiện nay, về tổ chức, hoạt động, nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật sau:

- Về bảo vệ dân phố: Nghị định số 38/2006/NĐ-CP ngày 17/4/2006 về bảo vệ dân phố; Thông tư liên tịch số 02/2007/TTLT-BCA-BLĐTBXH-BTC ngày 01/3/2007 giữa Bộ Công an, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính về hướng dẫn thực hiện Nghị định số 38/2006/NĐ-CP; Quyết định số 349/2008/QĐ-BCA ngày 31/3/2008 của Bộ trưởng Bộ Công an về trang phục của bảo vệ dân phố; một số văn bản quy phạm pháp luật do Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành có liên quan đến tổ chức, hoạt động của bảo vệ dân phố trên địa bàn quản lý.

- Về dân phòng: Luật Phòng cháy và chữa cháy năm 2001, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy năm 2013; Nghị định số 79/2014/NĐ-CP ngày 31/7/2014 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy; Nghị định số 83/2017/NĐ-CP ngày 18/7/2017 quy định về công tác cứu nạn, cứu hộ của lực lượng phòng cháy và chữa cháy; Thông tư số 08/2018/TT-BCA ngày 05/3/2018 của Bộ trưởng Bộ Công an quy định chi tiết thi hành một số điều của Nghị định số 83/2017/NĐ-CP; Thông tư số 66/2014/TT-BCA ngày 16/12/2014 của Bộ trưởng Bộ Công an quy định chi tiết thi hành một số điều của Nghị định số 79/2014/NĐ-CP; một số văn bản quy phạm pháp luật do Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức, hoạt động, chế độ, chính sách đối với lực lượng dân phòng.

- Về Công an xã bán chuyên trách: Pháp lệnh Công an xã năm 2008, Nghị định số 73/2009/NĐ-CP ngày 07/9/2009 quy định chi tiết một số điều của Pháp lệnh Công an xã; Thông tư số 12/2010/TT-BCA ngày 08/4/2010 của Bộ trưởng Bộ Công an quy định cụ thể thi hành một số điều của Pháp lệnh Công an xã và Nghị định số 73/2009/NĐ-CP ngày 07/9/2009 quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Công an xã.

Trên cơ sở rà soát nêu trên cho thấy, tổ chức, hoạt động, chức năng, nhiệm vụ của các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở được quy định ở nhiều văn bản quy phạm pháp luật với nhiều hình thức khác nhau và do nhiều cơ quan có thẩm quyền ban hành (bảo vệ dân phố được quy định trong nghị định, Công an xã bán chuyên trách được quy định trong pháp lệnh, lực lượng dân phòng được quy định trong Luật Phòng cháy và chữa cháy và các văn bản quy phạm pháp luật do Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành), từ đó dẫn đến không đồng bộ, thống nhất, mâu thuẫn, chồng lấn, khó thực hiện. Do đó, sự cần thiết phải pháp điển hóa nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức, hoạt động của các lực lượng tham gia thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở vào 01 đạo luật chung để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật về an ninh, trật tự; đồng thời, bảo đảm cơ sở pháp lý tương xứng giữa việc điều chỉnh lực lượng Công an chính quy (Luật Công an nhân dân năm 2018) với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở (Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở).

Như vậy, việc nghiên cứu xây dựng, ban hành Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là cần thiết nhằm thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, tạo khuôn khổ pháp lý đủ mạnh, tương xứng để tiếp tục tập hợp, huy động, sử dụng các lực lượng quần chúng tham gia phối hợp, hỗ trợ lực lượng Công an chính quy trong công tác bảo đảm an ninh, trật tự ở cơ sở, phục vụ đắc lực sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; đồng thời, bảo đảm thực hiện tốt hơn quyền con người theo quy định của Hiến pháp năm 2013.

II. MỤC ĐÍCH, QUAN ĐIỂM CHỈ ĐẠO XÂY DỰNG LUẬT

1. Mục đích xây dựng Luật

- Thể chế hóa quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng về kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh gọn đầu mối bên trong gắn với hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm, mối quan hệ công tác của từng tổ chức cơ sở; tinh giản biên chế, giảm chi ngân sách nhà nước; cụ thể hóa và tạo cơ sở pháp lý để bảo đảm thi hành quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền công dân, đáp ứng yêu cầu bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong tình hình mới, phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội trong điều kiện xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế hiện nay.

- Xây dựng, củng cố phong trào toàn dân bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội ở cơ sở do Đảng lãnh đạo, chính quyền quản lý, các lực lượng chức năng, trong đó có Công an nhân dân làm tham mưu, nòng cốt thực hiện.

- Pháp điển hóa văn bản quy phạm pháp luật về các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở để quy định trong văn bản luật, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

- Tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, tương xứng hơn trong xây dựng, hoạt động, quản lý, sử dụng các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về an ninh, trật tự, góp phần phòng chống tội phạm và các vi phạm pháp luật khác về an ninh, trật tự tại địa bàn cơ sở.

2. Quan điểm chỉ đạo xây dựng Luật

- Tuân thủ Hiến pháp, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan; bảo đảm các quy định của Luật được cụ thể và có tính khả thi.

- Tổng kết đầy đủ, toàn diện thực tiễn hoạt động của các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao; kế thừa các quy định pháp luật còn phù hợp, khắc phục những hạn chế, bất cập để xây dựng lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở ngày càng vững mạnh, đáp ứng yêu cầu bảo đảm an ninh, trật tự trong giai đoạn hiện nay và những năm tiếp theo.

- Tham khảo có chọn lọc pháp luật của một số nước về tổ chức, hoạt động của lực lượng tham gia bảo đảm an ninh, trật tự tại địa bàn cơ sở để vận dụng quy định cho phù hợp với điều kiện thực tiễn tại Việt Nam.

III. QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG DỰ ÁN LUẬT

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chính phủ về xây dựng dự án Luật, Bộ Công an đã thực hiện thủ tục thành lập Ban soạn thảo và Tổ biên tập xây dựng dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở với các thành viên là đại diện của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ có liên quan và Bộ Công an.

Dự án Luật đã được gửi lấy ý kiến của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Dân vận Trung ương, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Công an các đơn vị, địa phương và đã được đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Chính phủ, Cổng thông tin điện tử của Bộ Công an để lấy ý kiến rộng rãi của các tổ chức, cá nhân theo quy định. Bộ Công an đã tổng hợp, nghiên cứu tiếp thu, giải trình các ý kiến tham gia, hoàn thiện hồ sơ dự án Luật gửi Bộ Tư pháp thẩm định và trình Chính phủ cho ý kiến thông qua.

IV. BỐ CỤC, NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA DỰ THẢO LUẬT

1. Về bố cục

Dự thảo Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở gồm 05 chương, 35 điều, cụ thể như sau:

- Chương I (Quy định chung) gồm 07 điều (từ Điều 1 đến Điều 7), quy định về: Phạm vi điều chỉnh; đối tượng áp dụng; vị trí, chức năng của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; nguyên tắc tổ chức, hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; tuyển chọn, bố trí, sử dụng lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; quan hệ công tác của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở và huy động lực lượng thực hiện bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; các hành vi bị nghiêm cấm.

- Chương II (Nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở) gồm 08 điều (từ Điều 8 đến Điều 15), quy định về: Thu thập, tổng hợp, đánh giá về tình hình an ninh, trật tự trên địa bàn phụ trách; tham gia phổ biến, tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật về bảo đảm an ninh, trật tự, xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; thực hiện quy định về phòng, chống thiên tai, phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ; tham gia thực hiện công tác quản lý hành chính về trật tự xã hội trên địa bàn; tham gia vận động, thuyết phục, cảm hoá, giáo dục, giúp đỡ người vi phạm pháp luật đã bị xử lý trở về sinh sống tại cộng đồng; bắt người phạm tội quả tang, người bị truy nã, người trốn thi hành án phạt tù; tham gia bảo đảm trật tự, an toàn giao thông và các nhiệm vụ khác về bảo vệ an ninh, trật tự; nhiệm vụ, quyền hạn của Tổ trưởng, Tổ phó, Tổ viên Tổ an ninh, trật tự.

Chương III (Xây dựng lực lượng; bảo đảm điều kiện hoạt động; bồi dưỡng, hỗ trợ; giải quyết một số trường hợp khi lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở thực hiện nhiệm vụ) gồm 11 điều (tư Điều 16 và Điều 26), quy định về: Bố trí lực lượng, thành lập, công nhận chức danh, báo cáo hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; bổ sung số lượng, cho thôi chức danh của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; bồi dưỡng, huấn luyện lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; kinh phí và cơ sở vật chất bảo đảm cho hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; nhiệm vụ chi của Bộ Công an; nhiệm vụ chi của địa phương; bố trí địa điểm, nơi làm việc và trang bị của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; trang bị, quản lý, sử dụng công cụ hỗ trợ của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; trang phục, huy hiệu, phù hiệu, biển hiệu, giấy chứng nhận của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; bồi dưỡng, hỗ trợ đối với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; giải quyết trường hợp lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở khi thực hiện nhiệm vụ bị ốm đau, bị tai nạn, chết, bị thương, hy sinh.

Chương IV (Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức về lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở) gồm 05 điều (từ Điều 27 đến Điều 31), quy định về: Trách nhiệm của Chính phủ; trách nhiệm của Bộ Công an; trách nhiệm của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; trách nhiệm của chính quyền địa phương các cấp; trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận.

Chương V (Điều khoản thi hành) gồm 04 điều (từ Điều 32 đến Điều 35), quy định về: Hiệu lực thi hành; điều khoản chuyển tiếp; sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật có liên quan; quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành.

2. Về nội dung cơ bản của dự thảo Luật

Dự thảo Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở quy định nội dung cơ bản sau:

2.1. Về phạm vi điều chỉnh, dự thảo Luật quy định về: Vị trí, chức năng, nguyên tắc tổ chức, hoạt động, nhiệm vụ, quyền hạn, bảo đảm điều kiện hoạt động, quan hệ công tác, tuyển chọn, bố trí, sử dụng lực lượng và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức đối với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

2.2. Về đối tượng áp dụng: Luật này áp dụng đối với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; cơ quan, tổ chức, công dân Việt Nam; tổ chức, cá nhân nước ngoài cư trú, hoạt động trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

2.3. Về vị trí, chức năng của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở: Dự thảo Luật xác định đây là lực lượng quần chúng tự nguyện được tuyển chọn, tham gia phối hợp, hỗ trợ lực lượng Công an trong công tác bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn cấp xã; có chức năng tham gia phối hợp, hỗ trợ lực lượng Công an thực hiện nhiệm vụ phòng ngừa vi phạm pháp luật, bảo đảm an ninh, trật tự, đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật khác về an ninh, trật tự.

2.4. Về tiêu chuẩn tuyển chọn vào lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở: Dự thảo Luật quy định tiêu chuẩn về lý lịch, trình độ học vấn, sức khỏe của người tham gia lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tiễn, yêu cầu bảo đảm an ninh, trật tự của từng vùng miền.

2.5. Về quan hệ công tác của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, dự thảo Luật quy định quan hệ công tác với Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Công an cấp xã và đối với các cơ quan, tổ chức đóng trên địa bàn cấp xã.

2.6. Về các hành vi bị nghiêm cấm: Dự thảo Luật quy định bao quát về các hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến tổ chức, hoạt động, xây dựng, bảo đảm điều kiện hoạt động đối với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

2.7. Về nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở: Dự thảo Luật điều chỉnh theo hướng thống nhất nhiệm vụ, quyền hạn của các lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng, Công an xã bán chuyên trách kết thúc nhiệm vụ thành nhiệm vụ chung của lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở bảo đảm phù hợp với trình độ, năng lực và thể hiện rõ tính chất là "lực lượng tham gia hỗ trợ", tránh trùng lặp với nhiệm vụ, quyền hạn của Công an xã, phường, thị trấn và chính quyền cơ sở. Cụ thể, dự thảo Luật quy định lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở thực hiện 07 nhóm nhiệm vụ sau đây:

(1) Thu thập, tổng hợp, đánh giá về tình hình an ninh, trật tự trên địa bàn phụ trách.

(2) Tham gia phổ biến, tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật về bảo đảm an ninh, trật tự, xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc.

(3) Thực hiện quy định về phòng, chống thiên tai, phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ.

(4) Tham gia thực hiện công tác quản lý hành chính về trật tự xã hội trên địa bàn.

(5) Tham gia vận động, thuyết phục, cảm hoá, giáo dục, giúp đỡ người vi phạm pháp luật đã bị xử lý trở về sinh sống tại cộng đồng.

(6) Bắt người phạm tội quả tang, người bị truy nã, người trốn thi hành án phạt tù.

(7) Tham gia bảo đảm trật tự, an toàn giao thông và các nhiệm vụ khác về bảo vệ an ninh, trật tự.

2.8. Về sắp xếp, bố trí lực lượng: Dự thảo Luật quy định các lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng, Công an xã bán chuyên trách kết thúc nhiệm vụ tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở được sắp xếp, bố trí thống nhất thành 01 lực lượng với tên gọi chung là lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở và được bố trí thành Tổ an ninh, trật tự ở thôn, tổ dân phố, đơn vị dân cư tương đương thuộc địa bàn xã, phường, thị trấn.

2.9. Về bảo đảm điều kiện hoạt động, bồi dưỡng, hỗ trợ và giải quyết một số trường hợp khi lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở thực hiện nhiệm vụ:

(1) Dự thảo Luật quy định lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở được hưởng mức hỗ trợ hàng tháng, được hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế theo mức do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định; được hưởng chế độ bồi dưỡng, hỗ trợ khi được cử đi đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện, thực hiện nhiệm vụ (pháp luật hiện hành đang quy định bảo vệ dân phố được hưởng phụ cấp hàng tháng và hưởng mức bồi dưỡng, hỗ trợ; Công an xã bán chuyên trách khi kết thúc nhiệm vụ Công an xã được tiếp tục sử dụng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, được hưởng phụ cấp hàng tháng và mức bồi dưỡng, hỗ trợ). Việc xác định cụ thể, thống nhất việc bảo đảm điều kiện hoạt động đối với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở góp phần bảo đảm đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành; đồng thời, là để cụ thể hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về giảm chi từ ngân sách nhà nước để chi trả phụ cấp và tiến tới giảm dần số lượng người hoạt động không chuyên trách.

(2) Ngoài nội dung nêu trên, dự thảo Luật trên cơ sở kế thừa quy định của pháp luật hiện hành đối với lực lượng bảo vệ dân phố, Công an xã bán chuyên trách và vận dụng quy định của Luật Dân quân tự vệ để quy định bao quát hơn các điều kiện bảo đảm hoạt động và và giải quyết một số trường hợp khi lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở thực hiện nhiệm vụ, bao gồm:

- Bố trí địa điểm, nơi làm việc và trang bị của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

- Bồi dưỡng, huấn luyện lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

- Kinh phí và cơ sở vật chất bảo đảm cho hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

- Trang bị, quản lý, sử dụng công cụ hỗ trợ của lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

- Trang phục, huy hiệu, phù hiệu, biển hiệu, giấy chứng nhận của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

- Giải quyết trường hợp lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở khi thực hiện nhiệm vụ bị ốm đau, bị tai nạn, chết, bị thương, hy sinh.

2.10. Về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức đối với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, dự thảo luật quy định: Trách nhiệm của Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, chính quyền địa phương các cấp, trách nhiệm của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận trong việc quản lý, giám sát hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; Bộ Công an chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

2.11. Về điều khoản thi hành

Dự thảo Luật quy định về hiệu lực thi hành; điều khoản chuyển tiếp quy định đối với các chức danh Công an xã bán chuyên trách khi kết thúc nhiệm vụ Công an xã được tiếp tục tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở và xem xét, tuyển chọn người đang hoạt động trong lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng để tiếp tục tham gia lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; nội dung sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điều khoản của các luật có liên quan.


Thông tin tuyên truyền Thông tin tuyên truyền

25 03
THÔNG BÁO Về việc tuyển sinh đào tạo...

Thực hiện chủ trương của Bộ Công về việc tuyển sinh đào...

Thống Kê Truy Cập Thống Kê Truy Cập

Tổng số lượt truy cập: 13071379
Số người đang truy cập: 22
Hôm nay: 9128
Hôm qua: 13305
Tuần này: 72709
Tuần trước: 110240
Tháng này: 478514
Tháng trước: 726288

Tố giác tội phạm

 

Email công vụ

Góp ý xây dựng phát triển Công an Tỉnh

 

Văn bản chỉ đạo điều hành

Kiến nghị, Phản ánh các vấn đề khác